De huismus zie je waarschijnlijk best vaak en is nooit ver weg van huis. Ook wel logisch want dit is de meest voorkomende tuinvogel zowel in Nederland als Vlaanderen. Maar wat valt er nog meer te weten over dit kleine vogeltje? Zijn dieet, leefwijze en nog veel meer natuurlijk. Vraag je jezelf soms af waar je hem kunt vinden? Nou ja, gewoon aan huis... mus.

Inhoudsopgave

• Hoe herken je de huismus?
• Waar leeft de huismus?
• Wat is de leefwijze van de huismus?
• Wat kun je doen voor de huismus?

Hoe herken je de huismus?

Huismussen (Passer domesticus) zijn de meest voorkomende tuinvogel in Nederland en Vlaanderen. Dat weten we dankzij jaarlijkse vogeltellingen en schattingen van vogelbescherming organisaties. Maar een huismus aan huis is niet meer zo vanzelfsprekend als vroeger. In de jaren 80 en 90 is het aantal huismussen met zo’n 50% afgenomen. Gelukkig stabiliseert de populatie van deze zangvogel zich langzamerhand weer. Daardoor zul je vaker herkenbare huismussen zien en horen.

Huismus – Mannetje (links) en vrouwtje (rechts)

Er zit een verschil tussen de mannetjes en vrouwtjes van deze vogelsoort. Zelfs onder de mannetjes zijn er onderlinge verschillen. Gelukkig hebben ze allemaal herkenbare eigenschappen. Zo zijn het stevig gebouwde vogels van ongeveer 14-16 centimeter groot. Mannetjes hebben een herkenbaar grijs petje met roodbruine zijden en grijze wangen met witte vleugelstrepen. Ook hebben mannetjes een zwarte plek op de borst en een donkere snavel. Bij dominante mannetjes is deze plek op de borst zichtbaar groter aanwezig. Vrouwtjes hebben een dezelfde verenpatroon zonder zwarte plek op de borst en een lichtbruin verenkleed. Vrouwtjes hebben in tegenstelling tot de mannetjes een wat geligere snavel. 

Waar leeft de huismus?

Huismussen zullen vaak in rommelige menselijke omgevingen voorkomen. Je zult ze minder vaak in stedelijke of nieuwbouwwijken zien, maar in oude stads- en dorpswijken zul je ze nog regelmatig tegen komen. Het is een vogel dat graag in de buurt van struiken, schuren, weilanden met vee en tuinen verblijft. In zowel Nederland als België maken de mussen van oudsher hun nesten onder dakpannen. Op die manier zitten ze beschut tegen de elementen. In nieuwbouwprojecten gebruiken ze tegenwoordig andere dakpanconstructies of zelfs platte daken. Ook het groen in veel steden en dorpen wordt vaker onderhouden. Hierdoor verdwijnt veel potentieel leefomgeving en verdwijnen voedselbronnen zoals bepaalde insecten die afhankelijk zijn van planten die als onkruid beschouwd worden. 

Wat is de leefwijze van de huismus?

De huismus trekt inmiddels naar andere streken waar zijn leefomgeving nog wel in stand is. Daar leeft de huismus op zaden, granen, insecten zoals meelwormen, jonge bloemknoppen, bessen en natuurlijk door ons aangeboden brood, vetbollen en pinda’s. Tijdens de broedtijd in maart tot augustus zal de huismus juist op zoek gaan naar insecten om op te peuzelen. Tijdens de broedtijd heeft de huismus zo’n twee à drie legsels met gemiddeld vier à zes eieren. Het nest zal er vrij slordig uit zien met losse takjes, stro, veren en dierenharen zoals haren die honden verliezen uit hun wintervacht. De eieren komen na ongeveer twaalf dagen uit waarna de jongen nog zo’n zeventien dagen op het nest blijven. Waarna de jongen dan uitvliegen worden ze nog ongeveer twee weken gevoed door de ouders. Daarna vliegen ze uit om een eigen bestaan op te bouwen.

Huismus – mussen kolonie op een dakgoot

Wat kun je doen voor de huismus?

Gelukkig is er een stijgende trend in broedende huismussen en dat betekent een langzame, maar stabiele populatie stabilisatie, maar ook huismussen die een handje hulp kunnen gebruiken. Of je nu in een nieuwbouw woning woont of in een oud huis in een dorp, iedereen kan daar aan bijdragen. We zien we zelfs populaties terugkeren naar plaatsen waar ze een tijdje weg waren, dankzij de bijdrages die nu al plaatsvinden. 

Huismus – Vrouwtje en haar jong

Nestkasten

Jij kan bijvoorbeeld bijdragen door een huismus nestkast op te hangen in je tuin of balkon. De ideaalste nestkasten hebben een invliegopening met een diameter van ongeveer 32 mm. Dit komt overeen met koolmees nestkasten en deze zijn dus ook geschikt voor huismussen. Zo'n vogelhuisje plaats je bij voorkeur op minimaal 1,5 m hoogte op een beschut plekje zoals tussen klimplanten. Heb je geen klimplanten hang de nestkast dan op een plek waar deze uit het zicht of in de buurt van struiken hangt, maar wel een vrije aanvliegroute heeft. Door een nestkast op te hangen kun je een veilig onderdak voor deze vogels garanderen. Huismussen zijn kolonie broeders en vooral in de lente en zomer verblijven ze graag in groepjes. Daarom zijn er naast enkele nestkasten ook nestkasten met meerdere compartimenten zoals de Mussenflat NKM, Mussenvilla silhouet of VBN Mussennestkast. Je kunt natuurlijk ook simpelweg enkele nestkasten bij elkaar hangen.

Bekijk ook eens ons volledige assortiment nestkasten of bekijk hieronder de populairste nestkasten voor huismussen.

Voeders & Vogelvoer

Heb je al een nestkast in je tuin hangen? Dan kun je je tuin aanvullen met een pindakaaspothouder, voederhuis, voedertafel, vetbolhouder of een vogelvoedersilo. Hier kun je vervolgens vetvoeders, vetballen, strooivoer, pinda’s of vogelpindakaas in aanbieden. Zo bied je ze op een verantwoorde manier gezond voedsel aan dat ze jaarrond kunnen gebruiken. In de zomermaanden kun je ze ook gedroogde meelwormen los aanbieden of deze mengen met strooivoer. De jongen van de huismus eten vooral insecten terwijl volwassen vogels hun dieet aanvullen met door ons aangeboden strooivoer, pinda’s, fruit, zaden en vetbollen. Om de jongen een handje te helpen kun je dus tijdens het broedseizoen in de lente en zomer ook meelwormen, voer met insecten of vogelpindakaas met meelwormen aanbieden.

Bekijk ook eens ons volledige assortiment voederhuisjes en het assortiment vogelvoer.

Huisdieren

Huisdieren kunnen de vogels verjagen. Nu zijn vogels sowieso al schuwe beestjes en zullen uit de buurt blijven van andere dieren. Honden zijn over het algemeen luider dan katten waardoor de huismus op tijd een veilig plekje kan zoeken. Katten zijn daarentegen stiller en doden jaarlijks duizenden vogels in Nederland en België. Niet alle katten houden er evenveel van om naar buiten te gaan en sommige katten zijn echt meer op hun gemak binnenshuis. Heb je een kat die wel buiten komt dan kun je de huismus helpen door je kat in de ochtend eerst te laten eten voordat deze naar buiten mag. Huismussen zijn dan nog wat slaperig en minder alert. Je kunt ook je kat een halsbandje laten dragen met een belletje. Dit belletje waarschuwt huismussen waardoor ze op tijd een veilig plekje op kunnen zoeken.