De Vogelbescherming Nederland en Natuurpunt Vlaanderen organiseren elk jaar een tuinvogeltelling. Naast de toegewijde vogelspotters doen er ook veel andere mensen mee om een steentje bij te dragen aan de jaarlijkse tellingen. Doe jij dit jaar ook mee?

Inhoudsopgave

• Wat is de tuinvogeltelling?
• Waarom is de tuinvogeltelling belangrijk?
• Wie kan meedoen aan de tuinvogeltelling?
• Ik ben geen vogelkenner is dat een probleem?
• Hoe bereid ik me voor op de tuinvogeltelling?
• Hoe werkt de telling?
• Wat mag ik wel en niet doorgeven?

Wat is de tuinvogeltelling?

Een tuinvogeltelling is wel leuk en aardig, maar wat houdt dit nu precies in? De Vogelbescherming organiseert samen met Sovon vogelonderzoek sinds 2001 een jaarlijkse telling van tuinvogels in Nederland. Hierbij kan iedereen meedoen. De jaarlijkse telling wordt vaak gedaan aan het einde van januari. Voor Nederland vindt de telling plaats op 27, 28 en 29 januari 2023.  Dit is het moment waarbij de meeste tuinvogels onderdak zoeken en in de tuinen overwinteren. Ook in België wordt rond deze tijd een telling uitgevoerd waar iedereen aan kan bijdragen. In Vlaanderen vindt de telling plaats in het weekend op 28 en 29 januari 2023. De tellingen zijn opgezet om een jaarlijks momentopname te krijgen van de vogelpopulaties. Met de resultaten onderzoeken de vogelbescherming organisaties daarna mogelijke manieren om deze populaties in stand te houden of te helpen op andere manieren.

Huismus - Meest voorkomende tuinvogel in 2022

Waarom is de tuinvogeltelling belangrijk?

Vogels hebben het steeds zwaarder door het veranderende klimaat en andere omgevingsfactoren. Deze factoren veranderen soms sneller dan de vogels zich erop kunnen aanpassen. Hierdoor zijn er bijvoorbeeld voedselschaarste en minder veilige verblijfssituaties ontstaan. Gelukkig zijn veel mensen al bezig met een steentje bijdragen op hun eigen manier. Zo zijn vogelhuisjes, nestkasten, voeders, enzovoort niet meer weg te denken uit de Nederlandse en Belgische tuinen. Maar om te zien of deze hulpmiddelen effect hebben onderzoeken de vogelbescherming organisaties de populaties om te zien hoe dit de populaties beïnvloed en welke ondersteuning het beste werkt voor de tuinvogels.

Wie kan meedoen aan de tuinvogeltelling?

Zoals eerder genoemd kan iedereen meedoen aan de telling. Het maakt niet uit of je een grote of kleine tuin hebt. Zelfs als je alleen een balkon hebt kun je meedoen. Het is een activiteit die niet heel veel tijd in beslag neemt. Kun je dan alleen vanuit huis meedoen? Nee, zolang het een geldig adres is, kan op elke plek een tuinvogeltelling worden uitgevoerd. Zo kunnen zelfs organisaties en scholen een bijdrage leveren. Voor Nederlandse scholen is er op vrijdag 27 januari 2023 een speciale scholenteldag. Zijn kunnen op een gewenst moment gezamenlijk een telling uitvoeren. Na het doorgeven van de telresultaten kunnen ze zelfs zien hoe hun telling zich verhoudt tot alle andere tellingen.

Ik ben geen vogelkenner is dat een probleem?

Je hoeft geen vogelexpert te zijn om mee te mogen doen aan de tellingen. De tellingen worden gemakkelijk en toegankelijk gemaakt dankzij het telformulier van De Nationale Tuinvogeltelling en het telformulier van Het Grote Vogelweekend. Deze formulieren zijn voorzien van handige afbeeldingen zodat je precies kan zien hoe elke vogelsoort eruit ziet. Om de telling nog makkelijker en toegankelijker te maken, heeft de Vogelbescherming Nederland ook een handige web-app die je kunt bekijken op de computer en op je smartphone. Hierdoor kun je nog gemakkelijker tellen en kun je direct je resultaten insturen. In deze app is dezelfde soorten lijst met afbeeldingen ook te vinden.

Hoe bereid ik me voor op de tuinvogeltelling?

Begin bijvoorbeeld door vooraf je tuin vogelvriendelijk te maken als deze dit nog niet is. Dit kun je gemakkelijk doen door bijvoorbeeld je huisdieren binnen te laten op de dag van je telling. Zorg ervoor dat je tuin, balkon en buurt ook leefbaar is voor vogels om een teleurstellende telling te voorkomen! Je kunt daarvoor wat voer en water aanbieden, maar er zijn nog meer tips om je tuin volledig vogelvriendelijk te maken.

Koolmees - Op een na meest voorkomende tuinvogel van 2022

In 2022 waren de huismus en koolmees, zoals in voorgaande jaren, de meest getelde vogels van Nederland en Vlaanderen. Met de huismus op plaats 1 en koolmees op plaats 2 zijn dit de meest voorkomende tuinvogels. Deze vogels hebben net als de minder voorkomende soorten ook onderdak nodig. Omdat deze twee soorten het vaakst voorkomen is de kans groot dat ze gebruik zullen maken van een geschikte nestkast wanneer je deze in je tuin of op je balkon plaatst. Hieronder kun je enkele van de populairste nestkasten vinden of bekijk hier het volledige assortiment nestkasten van Tuindirect.

Ook voedsel is natuurlijk erg van belang voor de vogels om hun energie op peil te houden. Wanneer er geen of te weinig voedsel aanwezig is in de omgeving, zullen vogels na enige tijd niet meer aanwezig zijn in de omgeving. Om dit te voorkomen is het aanschaffen van vogelvoer de perfecte manier om vogels naar je tuin of balkon te leiden. De populairste opties zijn vetbollen, pinda’s, vogelpindakaas of strooivoer. Deze kun je ophangen in handige voeders, plaatsen op en schaaltje, voedertafels of voederhuisjes of simpelweg strooien.

Hoe werkt de telling?

Om ervoor te zorgen dat iedereen op dezelfde manier telt hebben de Vogelbescherming en Natuurpunt een handige uitleg. Er is een klein verschil in hoe er in Nederland en België wordt geteld. Grotendeels zal de telling op dezelfde manier gedaan worden.

In Nederland kun je handmatig opschrijven of tellen via de webapp. Je houdt hier bij welke vogel en hoeveel je ervan ziet in een half uur tijd. Je limiteert jezelf hierbij tot de grenzen van je eigen tuin. Als je in een appartementencomplex woont en een balkon telling doet, limiteer jezelf dan tot je eigen balkon of overleg met de buren tot waar zij tellen om dubbeltellingen te voorkomen. Wanneer een vogel net uit je telgebied vliegt en weer terugvliegt dan tel je deze natuurlijk maar een keer. Je resultaten kun je opschrijven op een handig telformulier en insturen via de website van de nationale tuinvogeltelling.

Merel - Derde plek meest voorkomende tuinvogel van Nederland in 2022

In Vlaanderen geldt dat er een kwartier lang geteld wordt. Ook daar limiteer je jezelf tot het telgebied binnen de grenzen van je tuin of het telgebied van je balkon. Schrijf op wat je start en eindtijden zijn en begin dan met het tellen van de tuinvogels in je tuin. Schrijf hierbij op welke soorten je ziet en hoeveel exemplaren je telt in een kwartier tijd. Natuurpunt geeft een handige tip om dubbeltellingen te voorkomen. Wanneer je onzeker bent of je een specifieke vogel al geteld hebt, kun je ook doorgeven hoeveel exemplaren je in je tuin of op je terras/balkon hebt gezien. Hierbij geef je het grootste aantal door dat je op één moment tijdens je telling tegelijkertijd hebt gezien. Zo kun je bijvoorbeeld op een moment drie koolmezen zien, een paar minuten later vijf en weer later twee. In plaats van tien geef je dan vijf koolmezen door. Je kunt vervolgens je telresultaat versturen via de website van Het Grote Vogelweekend.

Wat mag ik wel en niet doorgeven?

De tuinvogeltellingen zijn bedoeld om steekproefsgewijs in kaart te brengen hoe vogels onze tuinen en balkons gebruiken tijdens de winter. Dit wordt gedaan door telresultaten per adres in kaart te brengen. Daarom is het belangrijk om je te limiteren tot een geldig adres met een duidelijke grens zoals een tuin, terras of balkon. Het maakt dan niet uit of het je eigen tuin is zolang het adres niet dubbel geteld wordt op hetzelfde moment. In het geval van appartementencomplexen en flats kunnen buren overleggen welk gebied zij tellen zodat buren onderling niet dubbeltellingen maken. Je kunt in Nederland aangeven op het telformulier of het je eigen adres is of dat het een ander adres is zoals die van een school of het terrein van een organisatie. Je geeft hierbij echt alleen door welke vogels in je telgebied aanwezig zijn. Overvliegende vogels tellen daarbij dus niet mee. 

Vink - Derde plek meest voorkomende tuinvogel van Vlaanderen in 2022

Sommige vogels nestelen zich in de tuinen van mensen en maken hier gebruik van als vaste verblijfplaats voor dat seizoen. Deze mag je meetellen op de voorwaarde dat je deze ziet op het moment van je telling. Ben je dus begonnen met tellen en is die merel die normaal gesproken in je tuin verblijft niet gespot in dat tijdvak? Dan mag je die merel niet meetellen. Om ervoor te zorgen dat die vogels wel mee tellen kun je wachten met tellen tot je er zeker van bent dat je die ziet.

Was het tijdens je telling mistig, miezerig of aan het regenen? Geef dan door hoeveel vogels je wel hebt gezien tijdens je telling. Ook bij slecht weer zijn je telresultaten geldig. Ook weinig resultaten zijn aan het einde van de dag nog steeds resultaten. Deze resultaten zijn net zo belangrijk als alle anderen voor een representatief beeld.

Nu weet je alles om goed voorbereid mee te doen aan de tuinvogeltellingen. Tuindirect wenst je veel succes en veel vogelplezier tijdens en na de tuinvogeltelling!